...อีสานราชบุรี...: มกราคม 2008

วันพฤหัสบดีที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2551

................อาลัยสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ............

.............ชมรมชาวไทยอีสานราชบุรี..........
ขอร่วมถวายความอาลัยในการสิ้นพระชนม์ของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยานิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

ชมรมชาวไทยอีสานราชบุรี

........สวัสดีครับพี่น้องหมู่เฮาชาวไทยอีสานราชบุรีที่เคารพรักทุกท่าน เว็บบล็อกนี้สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อเป็นช่องทางหนึ่งในการติดต่อสื่อสารระหว่างพี่น้องหมู่เฮาที่จากถิ่นฐานบ้านเกิดมาอาศัยในจังหวัดราชบุรี ท่านอาจจะใช้เวทีนี้ในการแสดงความคิดเห็นในเชิงสร้างสรรค์และพัฒนาที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวมได้

ผญา...คติสอนใจของชาวอีสาน....

จากครูวัด...จอมบึง

........คนอีสานมีคำคม สุภาษิตสำหรับสั่งสอนลูกหลานให้ประพฤติตนอยู่ในฮีตคอง (จารีต- ประเพณี) ไม่ออกนอกลู่นอกทาง คำคมเหล่านี้รู้จักกันทั่วไป ในชื่อ "ผญา" หมายถึง ปัญญา, ปรัชญา, ความฉลาด, คำภาษิตที่มีความหมายลึกซึ้ง (wisdom, philosophy, maxim, aphorism.)........ผะหยา หรือ ผญา เป็นคำภาษาอีสาน สันนิษฐานกันว่าน่าจะมาจากคำว่า ปรัชญา เพราะภาษาอีสานออกเสียงควบ "ปร" ไปเป็น ผ เช่น คำว่า เปรต เป็น เผต โปรด เป็น โผด หมากปราง เป็น หมากผาง ดังนั้นคำว่า ปรัชญา อาจมาเป็น ผัชญา แล้วเป็น ผญา อีกต่อหนึ่ง........ปัญญา ปรัชญา หรือ ผญา เป็นกลุ่มภาษาเดียวกัน มีความหมายคล้ายคลึงกัน ใกล้ เคียงกันหรือบางครั้งใช้แทนกันได้ ซึ่งหมายถึง ปัญญา ความรู้ ไหวพริบ สติปัญญา ความเฉลียว ฉลาดปราชญ์เปรื่อง หรือบางท่านบอกว่า ผญา มาจากปัญญา โดยเอา ป เป็น ผ เหมือนกับ เปรต เป็น เผด โปรด เป็น โผด เป็นต้น ผญาเป็นลักษณะแห่งความคิดที่แสดงออกมาทางคำพูด ซึ่งอาจ จะมีสัมผัสหรือไม่ก็ได้ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

1. ฟังความส้มสิเสียเกลือมื้อห้าห่อ ฟังความสับส่อเว้าสิเสียเจ้าผู้ฮักแพง
แปลว่า...เชื่อว่ามีของเปรี้ยวๆ จะเสียเกลือวันละห้าห่อ เชื่อคำพูดส่อเสียดจะเสียคนที่เรารัก
หมายถึง...ไม่ควรเป็นคนหูเบา พึงไตร่ตรองและหาความจริงด้วยตัวเอง

2. ชิ่นเป็นต่อนย่างอย่างได้อ่าวจากแกง อย่าได้กุมเอาเกลือเอือบลงดูฮ้าย
แปลว่า...เนื้อไม่เป็นชิ้นพอที่จะปิ้งย่างได้ อย่าคิดนำไปทำแกง อย่าได้คลุกเกลือมากเกินไป
หมายถึง...คนเหลาะแหละทำอะไรไม่เป็นชิ้นเป็นอัน ไม่พึงมอบหมายงานให้รับผิดชอบ

3. คันได้ขี่ม้าอย่ากั้งฮ่มแฮแถม ย้านเจ้าเพพังตกถืกตอตำต้อง
แปลว่า...หากได้ขึ้นขี่ม้าแล้วอย่างกางร่มแล้วแห่แหน เพราะอาจตกม้ามาโดนตอตำได้
หมายถึง...เมื่อได้ดิบได้ดีแล้วอย่างหยิ่งจองหอง

4. อันว่าเซื้อเห่าห้อมโตใหญ่สารพิษ ไผจักทำเพียรสอนสั่งมันบ่มีได้
แปลว่า...งูเห่า มีพิษร้ายแรง แม้จะพยายามฝึกหัดสั่งสอน ก็ไม่สามารถทำให้มันเชื่องได้
หมายถึง...ไม่พึงเป็นคนดื้อรั้น อบรมสั่งสอนยาก อกตัญญู

5. นกเขาเข้าอยู่ตุ้ม เหงาง่วมทนทุกข์ แม้นสิงอยคอนเงินคอนคำ ก็บ่ลืมคอนไม้
แปลว่า...นกเขาที่ถูกขังในกรงจะรู้สึกทนทุกข์ทรมานแม้จะจับอยู่บนราวเงินหรือราวทองคำก็ยังไม่ลืมราวกิ่งไม้
หมายถึง...อย่าเป็นคนลืมพื้นเพของตนเอง

6. ปลาอยู่น้ำบ่ห่อนขึ้นเทิ่งบก มันหากอาศัยเนาอยู่นอนในน้ำ
แปลว่า...ปลาอาศัยน้ำ จะไม่ขึ้นมาบนบก มันจะอาศัยหลับนอนอยู่ในน้ำตลอดไป
หมายถึง...พึงใช้ชีวิตให้เหมาะสมกับฐานะและสภาวะของตน

7. แนวนามซ้างพลายสารเผือกผ่อง มันหากเกิดอยู่ห้องดงด้าวด่านไพร
แปลว่า...ช้างพลายเผือกอันงดงาม ย่อมเกิดอยู่กลางป่าดงพงไพร
หมายถึง...ของดีๆ ต้องแสวงหาด้วยความพยายาม

8. มีไหมบ่มีเข็มฮ้อยสิเอาหยังหยิบแหล่ว มีแต่เข็มคันไหมบ่ฮ้อยกันสิสนได้ฮ่อมใด
แปลว่า...มีเส้นไหมแต่ไม่มีเข็มร้อยจะเย็บได้อย่างไร หากมีเข็มแต่ไม่มีเส้นไหมร้อยรูเข็มก็เย็บไม่ได้เช่นกัน
หมายถึง...กิจทั้งหลายสำเร็จได้ด้วยความสามัคคี

9. ใจประสงค์สร้างกลางดงกะว่าท่ง ใจขี้คร้านกลางบ้านกะว่าดง
แปลว่า...ใจประสงค์จะสร้างแม้ป่าลึกกลางดงก็คิดเสมือนเป็นทุ่งนา แต่ถ้าเกียจคร้านแม้อยู่กลางหมู่บ้านก็เข้าใจว่าอยู่ป่าดง
หมายถึง...ถ้ารักที่จะทำย่อมไม่หวั่นต่ออุปสรรค แต่หากเกียจคร้านงานง่าย ๆ ก็กลายเป็นยากที่เต็มไปด้วยอุปสรรค

10. ทำทานผัวเมียบ่พร้อมผลบุญเต็มส่วน บุญคันบ่เพียรก่อสร้างสิหมายได้ดั่งใด
แปลว่า...การทำบุญทำทานหากผัวเมียพ้องต้องกันย่อมไม่ได้ผลบุญเต็มส่วน หากไม่ใช้ความเพียรพยายามจะไม่ได้ผลบุญ
หมายถึง...หากทุกคนมีส่วนร่วมในการทำบุญด้วยความพากเพียร สม่ำเสมอ ก็จะได้บุญกุศลอันยิ่งใหญ่

11. สิถ่มน้ำลายให้เหลียวดูป่อง สิเต้นข้ามฮ่องให้เหลียวเบิ่งหนาม
แปลว่า...จะถ่มน้ำลายลายให้มองดูรู จะกระโดดข้ามร่องให้มองดูหนาม
หมายถึง...จะทำอะไรให้ทำด้วยความรอบคอบ

12. สินไซท้าวตกไกลแสนยาก ยังได้กลับต่าวขึ้นเป็นเจ้านั่งเมือง
แปลว่า...ท้าวสินไชยแม้จะพลัดพรากจากบ้านเมืองไปไกลและแสนลำบาก ยังมีโอกาสกลับไปเป็นพระราชาได้
หมายถึง...อย่าดูถูกเหยียดหยามคนที่พลาดพลั้ง

13. กาบ่มักท่าน้ำสมุทรหลวงกะบ่ว่า กาบ่มักท่าน้ำกะตามถ่อนช่างกา
แปลว่า...กาไม่ชอบท่าน้ำที่เป็นมหาสมุทรอันกว้างใหญ่ไพศาลก็ไม่เป็นไร หรือแม้แต่กาไม่ชอบท่าน้ำใดๆก็แล้วแต่กา
หมายถึง...ต่างคนก็ต่างจิตต่างใจ ไม่ควรบังคับข่มเหงจิตใจซึ่งกันและกัน

14. อย่าได้เก็บดอกว่านบ้านเพิ่นมาชม ให้เจ้าอดสาดมดอกกระเจียวแคมฮั้ว
แปลว่า...อย่าได้เก็บดอกว่านบ้านคนอื่นมาเชยชม ให้อดทนดอมดมดอกระเจียวที่บ้านเองก็พอ
หมายถึง...การใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ควรพอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่

15. ติแต่คนเขาพุ้นพานโตบ่เตื้องต่อ ติแต่คออึ่งเพ้าคอเจ้าผัดแฮ่งจน
แปลว่า...ตำหนิแต่คนอื่นแต่ไม่ดูตนเอง เหมือนตำหนิคออึ่งอ่างแต่ไม่ดูคอคนเอง
หมายถึง...ก่อนจะตำหนิติเตียนคนอื่น พึงสำรวจตนเองก่อน